Првпат во животот учествував на протест против новинарите, во 2006 година, во Скопје, поради објавувањето на карикатурата на пророкот Мухамед првично во дански весник, но и поради тоа што цртежите беа пренесени во некои македонски весници.

Тогаш бев средношколец и додека бев во училиште дознав дека група граѓани спонтано се собираат да го изразат своето незадоволство на улица. Без многу размислување решив да избегам од часови и да се приклучам на тој протест. Групата стигна пред „Мавровка“ каде беа сместени весниците Шпиц и Време. Протестот помина без инциденти, освен што беа фрлени неколку јајца кон новинарските редакциите.

Ова го пишувам затоа што никогаш не помислив дека еден ден јас ќе станам новинар, дека пишаниот збор ќе биде моето најсилно оружје. Дека ќе се борам за слободата на говор и дека никој не смее да го ограничува, бидејќи цензурата е забранета со закон.

Меѓутоа, слободата на говор не смее да го нарушува правото на некој друг. Слободата на изразување не смее да се злоупотребува во одредени ситуации. Некои лица и групи може да изразат идеи за надмоќ на определена раса, религија или нација со намера да ги понижат сите кои не припаѓаат на „нивната“ група. Во такви случаи слободата на изразување преминува во говор на омраза.

Сведоци сме дека одредени политичари во минатото, но и сега, ја користат собраниската говорница за „слободно изразување“ бидејќи така ја избегнуваат можноста да бидат тужени за навреда и клевета.

Денес, пред да напишам некој текст неколку пати го читам пред да го објавам за да видам дали со моето пишување и слободно изразување го прекршувам правото на некој друг… Протестот на кој присуствував пред 15 години, денес ми е животна пракса и лекција која не се учи на ниту еден факултет.

Има една поговорка „јазикот нема коски, ама коски крши“, затоа треба убаво да се размисли пред да се каже или напише нешто. Некој ќе каже „цензурата е забранета и не треба да се самоцензурираш“. Да, цензурата е забранета и човек не смее да се самоцензурира само тогаш кога треба да ја каже вистината и фактите! Бидејќи пред фактите молчат и боговите.

Ние живееме во општество полно со предрасуди и стереотипи. Многу често читаме коментари и статуси на социјалните мрежи кои се полни со говор на омраза, однесувањето на навивачите на спортските стадиони честопати е проследено со непристојни зборови, навреди и пцовки пред се на национална основа, улиците се полни со графити со пораки за смрт на одредени групи…, и сето ова мразачите тоа го сметаат за „слобода на говор и уметничко изразување“. 

Треба еднаш да се разбере дека говорот на омраза не е слобода на говор! Никој нема право некого да замолчува, особено никој не смее да ги замолчува новинарите, бидејќи новинарите се гласот на немоќните, слабите, дискриминираните, понижените, навредените… 

Големо НЕ за говорот на омраза и огромно ДА за слободата на говор и изразување!

 

 

Për herë të parë në jetën time mora pjesë në protestë kundër gazetarëve, në vitin 2006, në Shkup, për shkak të publikimit të karikaturës së Profetit Muhamed, fillimisht në gazetën daneze, por edhe për shkak që vizatimet u transferuan edhe në disa gazeta maqedonase.

Atëherë isha nxënës i shkollës së mesme dhe derisa isha në shkollë kuptova se një grup qytetarësh mblidhen spontanisht për të shprehur pakënaqësinë e tyre në rrugë. Pa u menduar shumë, vendosa të ikë nga orët dhe t’i bashkohesha protestës. Grupi arriti para qendrës tregtare “Mavrovasja” ku gjendeshin gazetat “Shpic” dhe “Koha”. Protesta kaloi pa incidente, përveç se disa vezë u hodhën në redaksitë e gazetarëve.

Po e shkruaj këtë sepse nuk kam menduar kurrë që një ditë do të bëhem gazetar, se fjala e shkruar do të jetë arma ime më e fortë. Se do të luftoj për lirinë e fjalës dhe se askush nuk duhet ta kufizojë atë, sepse censura është e ndaluar me ligj. 

Sidoqoftë, liria e fjalës nuk duhet të shkelë të drejtën e dikujt tjetër. Liria e të shprehurit nuk duhet të keqpërdoret në situata të caktuara. Disa individë dhe grupe mund të shprehin ide të epërsisë ndaj racës, fesë ose kombit të caktuar me synimin për t’i poshtëruar të gjithë që nuk i takojnë grupit të “tyre”. Në raste të tilla, liria e të shprehurit kalon në gjuhën e urrejtjes.

Jemi dëshmitarë se politikanë të caktuar në të kaluarën, por edhe tani, e përdorin foltoren e Kuvendit për “t’u shprehur lirisht” sepse kështu e shmangin mundësinë që të paditen për ofendim dhe shpifje.

Sot, para se të shkruaj një tekst, e lexoj disa herë para se ta publikoj për të parë nëse me shkrimet e mia dhe lirinë e shprehjes e shkel të drejtën e dikujt tjetër… Protesta në të cilën protestova para 15 vitesh, sot është praktika dhe mësimi im i jetës që nuk mësohet në asnjë fakultet.

Ekziston një fjalë e urtë “Gjuha nuk ka eshtra, por eshtra thyhen”, prandaj duhet të mendohet mirë para se të thoni ose të shkruani ndonjë gjë. Dikush do të thotë “censura është e ndaluar dhe nuk duhet të censurosh veten”. Po, censura është e ndaluar dhe njeriu nuk duhet të censurojë veten vetëm atëherë kur duhet ta thotë të vërtetën dhe faktet! Meqë para fakteve heshtin edhe perënditë.

Ne jetojmë në një shoqëri plot me paragjykime dhe stereotipa. Shpesh lexojmë komente dhe statuse në rrjetet sociale që janë plot me gjuhën e urrejtjes, sjellja e tifozëve në stadiumet sportive shpesh shoqërohet me fjalë të pahijshme, ofendime dhe sharje, veçanërisht në baza nacionale, rrugët janë plot me mbishkrime me porosi për vdekjen e grupeve të caktuara…, dhe të gjithë këtë urrejtësit e konsiderojnë “liria e fjalës dhe të shprehurit artistik”. 

Duhet kuptuar një herë se gjuha e urrejtjes nuk është liria e fjalës! Askush nuk ka të drejtë të heshttë dikë, sidomos askush nuk duhet t’i heshttë gazetarët, sepse gazetarët janë zëri i të pafuqishmëve, të dobëtëve, të diskriminuarve, të poshtëruarve, të ofenduarve…

JO e madhe për gjuhën e urrejtjes dhe PO e madhe për lirinë e fjalës dhe të shprehurit!